Trải qua hơn 100 năm nghề cốm ở Mễ Trì (Từ Liêm, Hà Nội) vẫn được bảo tồn và phát triển đến ngày nay. Trước đây, người dân chỉ làm cốm vào mùa Thu (tức vụ Mùa) thì nay, cốm ở Mễ Trì được làm quanh năm. Có dịp đến Thủ đô, nhiều người dành thời gian đi tìm mua cốm Mễ Trì mang về như một thức quà quý của Hà Nội.
Lúa nếp non là nguyên liệu để làm ra những hạt cốm ở Mễ Trì.
Đầu tiên người làm cốm chọn ra những bông lúa non tốt nhất.
Để làm được một mẻ cốm người làng Mễ Trì phải trải qua nhiều khâu kỳ công.
Những hạt lúa non được tuốt thủ công để chuẩn bị làm cốm.
Sau khi tuốt, thóc được đổ vào nước đãi, để loại bỏ những hạt lép, những hạt còn lại để ráo nước rồi cho vào chảo rang.
Theo những người làm cốm lâu năm ở Mễ Trì, những hạt lúa sau khi chọn sẽ được rang từ 1,5 – 2 giờ đồng hồ. Quá trình rang phải đảo đều thóc. Lò rang cốm phải đắp bằng xỉ than và đun bằng củi. Chảo rang bằng gang đúc mới đảm bảo khi rang thóc sẽ chín đều.
Thóc rang đến khi chuyển sang trắng, có mùi thơm, vỏ bong là chín.
Mỗi khi vào chính vụ, để đáp ứng thị trường, những gia đình làm cốm hầu như đều phải tập trung nhân lực để làm. Công việc làm cốm mất khá nhiều thời gian, có khi từ 4h sáng tới tận 22h mới được nghỉ ngơi.
Sau khi cốm được làm sạch vỏ bởi máy xay xát sẽ được đem đi giã, thông thường thóc được giã trong cối đá khoảng 200 chày/mẻ.
Công đoạn cuối cùng là sàng, lọc nốt phần thóc còn lại bám trên hạt cốm. Việc sàng và giã cốm ở công đoạn này phải thực hiện khoảng 3 lần để cho ra một mẻ cốm sạch.
Cốm Mễ Trì làm bằng lúa chiêm nên hạt cốm mỏng, dẻo và rất thơm, sự khác biệt này đã tạo nên nét đặc trưng của cốm Mễ Trì.
Hiện bên cạnh việc sản xuất thủ công, nhiều gia đình ở Mễ Trì đưa máy móc vào một số khâu sản xuất để đạt hiệu quả cao, nhưng vẫn đảm bảo độ dẻo thơm và hương vị đặc trưng của cốm Mễ Trì. Cốm Mễ Trì tại làng có giá bán từ 180 – 250.000 đồng/kg.
Làng cốm Mễ Trì rộn ràng tiếng chày và đượm hương cốm mới, tạo nên một nét văn hóa ẩm thực đặc sắc của Hà Nội, góp phần phong phú cho bức tranh văn hóa của Thủ đô ngàn năm văn hiến.