Một bãi tập kết cát tự phát trên sông Thu Bồn
Tại Quảng Nam - địa phương có nguồn khoáng sản cát, sỏi tương đối dồi dào nên hoạt động quản lý, khai thác các nguồn khoáng sản này trở nên nhộn nhịp, nhiều nơi khó quản lý. Điều đáng nói là với sự “bùng nổ” trong hoạt động khai thác cát, sỏi, không ít địa phương, nhất là các địa bàn ven hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn đã gây quá tải tại các bến, bãi cũng như hệ thống giao thông ra, vào khu vực này. Chính sự khai thác quá mức trên các lòng sông đã gây sạt lở, mất đất tại nhiều nơi, gây bức xúc lớn trong nhân dân.
Theo Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Đinh Văn Thu, để xảy ra tình trạng khai thác cát, sỏi tràn làn là do công tác quản lý nhà nước đối với tài nguyên cát, sỏi còn bất cập. Đặc biệt tại nhiều địa phương, chính quyền cấp cơ sở còn buông lỏng, thiếu kiên quyết trong kiểm tra, xử lý và có biểu hiện dung túng, bao che cho hành vi vi phạm của các tổ chức, cá nhân. Trong khi đó, việc khai thác trái phép cát, sỏi mang lại lợi nhuận cao nên nhiều đối tượng bất chấp pháp luật, ngang nhiên vi phạm, trong đó nóng nhất là các huyện: Đại Lộc, Điện Bàn, Duy Xuyên.
Để lập lại trật tự trong việc khai thác cát, sỏi trên địa bàn tỉnh, từ ngày 1/7/2018, tỉnh Quảng Nam tiến hành siết chặt các hoạt động quản lý, chấn chỉnh và lập lại trật tự kỷ cương trong hoạt động khai thác cát, sỏi trên địa bàn tỉnh. Cụ thể, UBND tỉnh Quảng Nam quy định bắt buộc các doanh nghiệp được cấp phép khai thác và tập kết cát, sỏi phải lắp đặt camera giám sát tại vị trí mỏ khai thác và tại bến, bãi tập kết để lưu trữ thông tin, số liệu liên quan phục vụ cơ quan quản lý nhà nước kiểm tra, giám sát. Các bến, bãi tập kết cát sỏi phải nằm trong quy hoạch, phải có giấy phép hoạt động, hợp đồng thuê đất, hồ sơ bảo vệ môi trường. Tất cả hệ thống thống máy bơm, hút cát sỏi phải được đặt ngay tại vị trí khu vực được cấp phép. Đồng thời, chủ các mỏ, bến, bãi phải thông báo bằng văn bản về tên, chủng loại, số hiệu, biển kiểm soát, công suất máy, mục đích sử dụng, chủ sở hữu thiết bị, phương tiện khai thác, vận chuyển khoáng sản, vị trí bãi tập kết...
Cùng với đó, UBND tỉnh Quảng Nam cũng quy định thời gian hoạt động khai thác, vận chuyển cát, sỏi từ 6h đến 18h (đối với khoảng thời gian từ tháng 1 đến hết tháng 9) và từ 6h đến 17h (đối với thời gian từ tháng 10 đến hết tháng 12 dương lịch hằng năm). Nếu không đảm bảo các nội dung nêu trên hoặc trong quá trình hoạt động có vi phạm thì các mỏ, bến, bãi vi phạm sẽ bị đình chỉ hoạt động.
Đối với chính quyền địa phương và ngành chức năng có liên quan, UBND tỉnh Quảng Nam yêu cầu phải kiểm tra, xử lý nghiêm hoạt động khai thác, vận chuyển, lập bến bãi mua bán cát, sỏi trái phép. Nếu để xảy ra sai phạm sẽ xử lý nghiêm trách nhiệm người đứng đầu địa phương, kể cả đến cấp thôn, xã.
Ngay trong tuần đầu tiên áp dụng các quy định mới, UBND huyện Đại Lộc và thị xã Điện Bàn đã có buổi gặp mặt các doanh nghiệp khai thác cát, sỏi trên địa bàn để lắng nghe phản ánh của doanh nghiệp về quá trình thực hiện.
Tại các cuộc họp này, hầu hết các chủ doanh nghiệp đều thống nhất với biện pháp quản lý mới của UBND tỉnh đưa ra, đồng thời bày tỏ mong muốn chính quyền địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm những bến, bãi hoạt động trái phép để tạo công bằng trong hoạt động kinh doanh giữa các doanh nghiệp.
Nạn khai thác, tập kết và vận chuyển cát, sỏi trái phép
thời gian qua tại Quảng Nam diễn biến hết sức phức tạp
Một số doanh nghiệp bày tỏ băn khoăn trước quy định lắp đặt camera giám sát tại điểm mỏ khai thác, cũng như hiệu quả giám sát từ việc này. Nhiều doanh nghiệp cho rằng, việc đầu tư thiết bị không khó nhưng các mỏ khai thác của các doanh nghiệp đa phần giữa lòng sông nên việc lắp đặt, bảo quản, hiệu quả giám sát sẽ không như mong muốn. Bên cạnh đó, nhiều yếu tố bất lợi như: Đường truyền, nguồn điện, tác động của thời tiết đến chất lượng hình ảnh giám sát qua camera sẽ kém hiệu quả…
Bên cạnh các vấn đề trên, theo nhiều doanh nghiệp, quy định làm đường vận chuyển tối thiểu 2 làn xe và cứng hóa mặt đường đang thực sự gây khó khăn cho doanh nghiệp; bởi điều này liên quan đến vấn đề giải tỏa đền bù cho người dân. Đây là việc làm ngoài tầm tay của các doanh nghiệp...
Từ tình hình và thực trạng khai thác cát, sỏi cũng như các quy định mới có liên quan nhằm ổn định, lặp lại trật tự trong khai thác cát, sỏi ở tỉnh Quảng Nam, thiết nghĩ, quyết tâm thực hiện các giải pháp lập lại trật tự, kỷ cương trong quản lý hoạt động khai thác cát, sỏi trên sông Vu Gia, Thu Bồn là điều cần thiết và phải làm quyết liệt hơn. Tuy nhiên, đối với một số biện pháp quy định mới sau ngày 1/7 vừa qua của UBND tỉnh bước đầu có một số quy định cần cân nhắc, điều chỉnh, qua đó vừa giúp các doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, hoạt động đúng quy định nhưng đồng thời cũng là cơ sở để công tác quản lý nhà nước trên lĩnh vực này diễn ra thuận tiện, hiệu quả, đúng pháp luật ./.