Người dân tỉnh Bến Tre tích trữ thức ăn cho gia súc trong mùa khô hạn. Ảnh: K.V
Thời điểm này, các tỉnh như Bến Tre, Kiên Giang đã có hàng nghìn hộ dân thiếu nước ngọt sinh hoạt. Tại tỉnh Hậu Giang, nước mặn đã xâm nhập vào địa bàn huyện Long Mỹ, độ mặn đo được là 14‰. Trung tâm Khí tượng Thủy văn quốc gia cho hay, Nam bộ đang vào mùa nắng nóng, cao điểm sẽ diễn ra từ nay tới tháng 5. Chính vì vậy, tình hình xâm nhập mặn trong thời gian tới sẽ diễn ra ngày càng phức tạp và nghiêm trọng. Dự báo xâm nhập mặn năm nay, nồng độ cao hơn và xâm nhập sâu hơn năm 2018, có khả năng ảnh hưởng đến sản xuất và sinh hoạt của người dân.
Một kết quả đo đạc của các cơ quan chức năng cho thấy, dung tích Biển Hồ vào thời kỳ đỉnh lũ năm 2018 lớn hơn so với những năm gần đây nhưng do lũ kết thúc sớm nên nước hồ đang rút nhanh. Đến cuối tháng 1/2019, lượng nước trong Biển Hồ đã thấp hơn cùng thời kỳ năm 2017 đến 3,1 tỉ m3. Dung tích này chỉ còn cao hơn khoảng 2,2 tỉ m3 so với năm hạn lịch sử 2016. Đến thời điểm này, dung tích nước trong Biển Hồ đã xuống ở mức thấp so với ngày bắt đầu mùa khô (từ đầu tháng 11/2018). Do đó, dự báo dòng chảy từ Biển Hồ về Đồng bằng sông Cửu Long thời gian tới sẽ rất hạn chế.
Trung tâm Khí tượng Thủy văn quốc gia cũng nhận định, trong mùa khô năm 2018-2019, nền nhiệt độ dự báo ở Đồng bằng sông Cửu Long có xu thế cao hơn nền nhiệt trung bình từ 0,5-1 độ C, nhiệt độ cao nhất ở mức 33-37 độ C. Từ nay đến cuối mùa khô, có khả năng xuất hiện những đợt mưa trái mùa nhưng dự báo mùa mưa ở Đồng bằng sông Cửu Long có khả năng xuất hiện muộn hơn so với mọi năm. Với điều kiện khí tượng nêu trên, nguồn nước ngọt có khả năng khan hiếm. Thêm vào đó, nhiệt độ cao sẽ làm gia tăng bốc hơi, xâm nhập mặn và làm gia tăng nhu cầu nước cho cây trồng, vật nuôi.
Tại tỉnh An Giang, mực nước trên các sông, kênh ở địa bàn tỉnh đang dao động theo triều với xu thế xuống dần, ở mức xấp xỉ và thấp hơn từ 0,1 đến 0,3 m so với cùng kỳ năm 2018. Dự báo, các khu vực có khả năng chịu ảnh hưởng lớn của khô hạn trên địa bàn tỉnh An Giang bao gồm các xã, thị trấn như Châu Lăng, Cô Tô, An Tức, Lê Trì (huyện Tri Tôn); An Cư, An Hảo, Nhơn Hưng, Chi Lăng (huyện Tịnh Biên),… thời gian chịu ảnh hưởng trung bình khi xảy ra khô hạn là đầu tháng 3 đến cuối tháng 4 năm nay.
Trên địa bàn tỉnh Long An, những ngày qua xuất hiện tình trạng thời tiết nắng nóng kéo dài kết hợp với gió mạnh, triều cường. Hiện tượng trên sẽ đẩy độ mặn xâm nhập sâu, nhanh, mạnh vào các cửa sông và nội đồng. Mức độ rủi ro thiên tai do xâm nhập mặn trên hệ thống các sông trong tỉnh có khả năng ở cấp độ 1. Trước tình hình trên, các địa phương của Long An đang tập trung chủ động phòng, chống để tránh ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp vụ đông xuân 2018-2019.
Theo dự báo của Đài Khí tượng Thủy văn Long An về tình hình độ mặn vùng hạ lưu tỉnh, trong thời gian này, độ mặn trên các sông, rạch xuất hiện vào những ngày cuối tuần, lên theo kỳ triều cường cuối tháng Giêng và đầu tháng 2 âm lịch. Ranh giới độ mặn 4 gam/lít sẽ xâm nhập sâu vào nội đồng hơn 53 km ở sông Vàm Cỏ Tây tại các xã Nhựt Ninh, huyện Tân Trụ; xã Thuận Mỹ, huyện Châu Thành; hơn 56 km ở sông Vàm Cỏ Đông tại các xã Long Sơn, huyện Cần Đước; xã Bình Trinh Đông, huyện Tân Trụ. Ranh giới độ mặn 1 gam/lít sẽ xâm nhập sâu vào nội đồng hơn 72 km ở sông Vàm Cỏ Tây tại phường 3, xã Nhơn Thạnh Trung, TP. Tân An và hơn 75 km ở sông Vàm Cỏ Đông xã Thạnh Lợi, Lương Bình, huyện Bến Lức.
Đồng chí Nguyễn Chí Thiện, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Long An cho biết, để chủ động ứng phó tình hình xâm nhập mặn, ngành nông nghiệp đã đề nghị Trung tâm Quản lý khai thác công trình thủy lợi Long An thường xuyên theo dõi chặt chẽ diễn biến tình hình chất lượng nước; đồng thời, tổ chức lực lượng cán bộ chuyên trách phối hợp Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp các huyện phía Nam và TP.Tân An xây dựng kế hoạch vận hành các cống đầu mối hợp lý, thường xuyên kiểm tra và xử lý triệt để các cửa cống bị rò rỉ, tránh nước mặn xâm nhập vào nội đồng nhằm bảo đảm nguồn nước tưới phục vụ sản xuất nông nghiệp và cấp nước sinh hoạt cho người dân được an toàn, hiệu quả.
Các huyện, thị xã, thành phố tập trung chỉ đạo các cơ quan chuyên môn ở địa phương thường xuyên theo dõi, cập nhật tình hình chất lượng nước để kịp thời thông tin, tuyên truyền rộng rãi đến người dân trên các đài truyền thanh huyện, xã về tình hình chất lượng nguồn nước trên các tuyến sông và trong nội đồng; đồng thời, khuyến cáo người dân không lấy nước ở các khu vực đã bị nhiễm mặn, tranh thủ lấy nước, tích trữ nước vào ao, đồng ruộng khi nước mặn chưa xâm nhập vào các kênh nội đồng, sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả, tránh lãng phí và làm ô nhiễm nguồn nước nhằm bảo đảm cung cấp đủ nguồn nước tưới phục vụ sản xuất và sinh hoạt an toàn. Đối với vụ mùa sắp tới, khuyến khích nông dân xuống giống theo đúng lịch thời vụ, đồng loạt dứt điểm từng cánh đồng mà ngành nông nghiệp đã ban hành hoặc vận động chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp. Cùng với đó, hướng dẫn nông dân ứng dụng các biện pháp kỹ thuật tiến bộ, sử dụng giống lúa xác nhận, giống chất lượng cao, giống lúa ngắn ngày chịu mặn. Nông dân tăng cường trữ nước ngọt trong mương; khi mặn xâm nhập, không nên sử dụng bơm tát cho ruộng lúa và cây trồng.
Tại tỉnh Hậu Giang, ngành nông nghiệp tỉnh đã khuyến cáo người dân chuẩn bị các vật dụng chứa nước sinh hoạt; gia cố đê bao, nạo vét ao mương nhằm chủ động trong sinh hoạt và sản xuất; nông dân thường xuyên thăm đồng, theo dõi các bản tin diễn biến xâm nhập mặn trên các phương tiện thông tin để chủ động ứng phó…/..