Ảnh minh họa (Nguồn: nhadautu.vn)
Tại Hội nghị chuyên đề: “Hệ lụy của việc mua bán, vận chuyển, tàng trữ thuốc lá nhập lậu đối với kinh tế và trật tự an toàn xã hội” được tổ chức tại thành phố Cần Thơ, ông Trương Quang Hoài Nam - Phó Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ cho biết, việc buôn bán thuốc lá điếu nhập lậu có rất nhiều tác hại. Bởi, làm thất thu ngân sách, ảnh hưởng đến công ăn việc làm của người lao động cũng như các ngành sản xuất phụ trợ. “Buôn lậu thuốc lá trốn tất cả các loại thuế gồm tiêu thụ đặc biệt 70%, đóng góp Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá 1,5%, thuế giá trị giá tăng 10% và thuế nhập khẩu 135%”, ông Nam thông tin.
Đối với người tiêu dùng, ông Nam cũng chia sẻ, do thuốc lá nhập lậu nên không rõ nguồn gốc xuất xứ, không được kiểm soát và bảo đảm chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm, không được cảnh báo về sức khỏe.
Dẫn chứng về vấn đề này, Phó Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ cho hay, các kiểm nghiệm gần đây tại Viện Khoa học Hình sự Bộ Công an và Viện thuốc lá đã cho thấy, tỷ lệ các thành phần độc hại (như coumarin) và tỷ lệ các thành phần khác như tar và nicotin trong các mẫu thuốc lá Jet và Hero nhập lậu (là hai sản phẩm thuốc lá lậu chủ yếu, hiện chiếm tới 80 - 90% tổng lượng thuốc lá nhập lậu vào Việt Nam), đều vượt quá mức cho phép của Bộ Y tế. “Kiểm nghiệm trên đã cho thấy một thực tế là hầu hết thuốc là nhập lậu không đảm bảo chất lượng, không phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với thuốc lá điếu.... gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe người sử dụng”, ông Nam nhấn mạnh.
Cũng theo thông tin của Phó Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ, trong 6 tháng đầu năm, các lực lượng chức năng trên địa bàn thành phố đã kiểm tra, xử lý 260 vụ, phạt tiền hơn 2,75 tỷ đồng, tịch thu 76.755 bao thuốc lá điếu nhập lậu các loại (so với cùng kỳ năm 2017 kiểm tra, xử lý tăng 150 vụ (tương đương 136,4%).
Thông tin tại Hội nghị cũng cho thấy, tình hình buôn lậu, vận chuyển, mua bán mặt hàng thuốc lá điều nhập lậu trên địa bàn thành phố Cần Thơ trong thời gian qua vẫn tiếp tục diễn ra, nhất là tuyến từ tỉnh An Giang về thành phố Cần Thơ; tuyến thành phố Hồ Chí Minh về thành phố Cần Thơ trung chuyển qua các tỉnh Hậu Giang, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau để tiêu thụ. Các đối tượng vận chuyển thuốc lá điếu nhập lậu đa phần là chủ phương tiện, lái xe. Sử dụng phương thức thủ đoạn tinh vi như lợi dụng đêm tối, các đối tượng cất giấu, chia nhỏ thuốc lá nhập lậu, cấu giấu trong vách ngăn xe ô tô. Đặc biệt có một số phương tiện xe khách thiết kế hầm chứa thuốc lá điếu nhập lậu rất tinh vi nhằm qua mắt lực lượng chức năng hoặc vận chuyển bằng xe mô tô đi thành từng đoàn, khi phát hiện có lực lượng chức năng kiểm tra thì báo hiệu cho nhau để trốn tránh.
Theo ông Nguyễn Quốc Khởi - Phó phòng cảnh sát kinh tế Công an thành phố Cần Thơ, thủ đoạn hoạt động phạm tội tuy không mới nhưng rất tinh vi, thuốc lá điếu nhập lậu vận chuyển đến địa bàn thành phố Cần Thơ thường bị phân tán, xé lẻ, ngụy trang kín đáo, trộn lẫn giữa các hàng hóa khác hoặc thuê mướn người khác vận chuyển bằng nhiều phương tiện khác nhau và không tập kết hàng như trước nhằm đối phó với cơ quan chức năng.
Thống kê cho thấy, trong 6 tháng đầu năm, lực lượng cảnh sát điều tra tội phạm kinh tế Công an thành phố đã tiến hành kiểm tra, phát hiện và bắt giữ 187 vụ, 181 đối tượng có hành vi vận chuyển, buôn bán hàng cấm, hàng hóa nhập lậu, sản xuất, kinh doanh mặt hàng giả, hàng kém chất lượng, xâm phạm sở hữu trí tuệ, gian lận thương mại... hàng hóa tạm giữ gồm: 76.895 bao thuốc lá điếu ngoại nhập lậu các loại. 58 vụ, 50 đối tượng có hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán hàng cấm là thuốc lá điếu nhập lậu (cấp thành phố 2 vụ, 2 đối tượng, cấp huyện 56 vụ, 48 đối tượng). Khởi tố vụ án hình sự 2 vụ, 1 bị can. Trong đó, có 1 vụ về hành vi vận chuyển hàng cấm là thuốc lá điếu nhập lậu.
Đưa ra nguyên nhân buôn lậu thuốc lá ngày càng mạnh động bất chấp sự kiểm soát của pháp luật, ông Nguyễn Văn Sanh - Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường thành phố Cần Thơ cho biết, do một số người có thu nhập thấp mua bán kiếm lời để sinh sống, bởi thuốc lá nhập lậu có lợi nhuận rất hấp dẫn bởi không chịu các mức thuế suất cao và ngày càng tăng .
Đồng tình với quan điểm trên, ông Nguyễn Triết - Tổng thư ký Hiệp hội thuốc lá Việt Nam cho hay, trong khi sản xuất kinh doanh trong nước được quản lý chặt chẽ bởi các quy định pháp lý nghiêm ngặt, thì việc buôn lậu thuốc lá lậu lại đang có nhiều bất cập gia tăng gây thất thu ngân sách Nhà nước hàng chục nghìn tỷ đồng mỗi năm và đặc biệt gây mất trật tự xã hội. Ông Nguyễn Triết cho rằng, do thuốc lá có sự hấp dẫn, gọn nhẹ và dễ vận chuyển, lợi nhuận cao, trốn tất cả các loại thuế gồm thuế tiêu thụ đặc biêt, đóng góp Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá, thuế giá trị gia tăng và thuế nhập khẩu. Trong khi đó, đối tượng buôn lậu chủ yếu là nhóm cư dân biên giới không có việc làm ổn định, thông thạo ngôn ngữ, địa bàn để tham gia vận chuyển thuê hàng lậu... khi các lực lượng chức năng bắt giữ lại sẵn sàng chống trả lực lượng chức năng để cướp hàng.
Để công tác chống buôn lậu thuốc lá thu được hiệu quả tích cực, ông Nguyễn Triết đề nghị Ban chỉ đạo 389 thành phố Cần Thơ tiếp tục chỉ đạo các lực lượng chức năng trên toàn thành phố quyết liệt triển khai các biện pháp kiểm soát thuốc lá nhập lậu từ các tỉnh biên giới vào thành phố, các điểm bán lẻ...“Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Y tế cần nghiên cứu cơ chế tài chính cho phép trích khoảng 50% Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá cho công tác phòng chống thuốc lá cho công tác phòng chống thuốc lá nhập lậu, vì thuốc lá nhập lậu có tác hại lớn hơn do trốn thuế, không kiểm soát được chất lượng, vệ sinh, an toàn thực phẩm, nguy cơ hại đến sức khỏe cộng đồng”, ông Triết kiến nghị.