Hình ảnh tại tọa đàm (Ảnh:M.P)
Đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, ông Lương Minh Huân, Phó Viện trưởng, Viện Phát triển Doanh nghiệp, VCCI chia sẻ: Việt Nam đang ngày càng tham gia tích cực vào quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, gần đây nhất là việc hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) vừa được ký kết tháng 3/2018. Tham gia vào sân chơi quốc tế, các doanh nghiệp trong nước sẽ có được nhiều cơ hội kinh doanh khi được tiếp cận với thị trường rộng lớn nhưng cũng sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức như áp lực cạnh tranh và tuân thủ các quy định, luật chơi quốc tế, trong đó có vấn đề sở hữu trí tuệ.
Chia sẻ sâu hơn tại buổi tọa đàm về vấn đề này, ông Lê Ngọc Lâm – Phó Cục trưởng, Cục Sở hữu Trí tuệ (NOIP) cho biết: Hiện nay, Việt Nam đang hội nhập ngày càng sâu rộng về kinh tế với khu vực và thế giới thông qua các hiệp định thương mại tự do với các đối tác hàng đầu như Hoa Kỳ, Nhật Bản và Liên minh Châu Âu. Thực thi quyền sở hữu trí tuệ trong đó có thực thi bằng biện pháp hình sự là một trong những nội dung quan trọng trong đàm phán các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới và là nội dung được đặc biệt nhấn mạnh bởi các đối tác phát triển. Đặc biệt, các nước phát triển có xu hướng “hình sự hóa” các hành vi xâm phạm sở hữu trí tuệ bằng cách mở rộng đối tượng áp dụng biện pháp thực thi hình sự, không chỉ nhãn hiệu, quyền tác giả, quyền liên quan mà cả sáng chế, kiểu dáng công nghiệp.
“Trong những năm qua, pháp luật về thực thi, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, trong đó có thực thi bằng biện pháp hình sự không ngừng được củng cố, hoàn thiện, góp phần nâng cao hiệu quả của hoạt động thực thi, bảo vệ quyền SHTT. Bộ Luật hình sự (BLHS) 2015 đã lần đầu tiên quy định trách nhiệm hình sự của pháp nhân đối với các hành vi xâm phạm quyền SHTT. Đây là bước tiến quan trọng, góp phần đưa pháp luật hình sự của nước ta gần hơn với chuẩn mực pháp luật của các nước tiên tiến trên thế giới, qua đó tăng cường tính răn đe của pháp luật hình sự đối với tội phạm song cũng đặt các doanh nghiệp Việt Nam trước nhiều thách thức trong việc tuân thủ pháp luật”, ông Lâm nói.
Mở đầu buổi tọa đàm là phần trình bày và thảo luận về “Trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại và tội phạm liên quan đến sở hữu trí tuệ trong BLHS năm 2015” của bà Lê Thị Vân Anh, Trưởng phòng Pháp luật Hình sự, Vụ Pháp luật hình sự - hành chính, Bộ Tư pháp. Tiếp đó, là phần chia sẻ của Luật sư Phạm Anh Tuấn, Văn phòng luật sư Phạm và Liên danh về những vấn đề cần lưu ý đối với doanh nghiệp trong việc tuân thủ pháp luật về sở hữu trí tuệ theo qui định mới của Bộ Luật hình sự 2015, và phần trình bày về “Tuân thủ quyền sở hữu trí tuệ theo quy định của Bộ Luật hình sự (sửa đổi) nhìn từ góc độ của doanh nghiệp” của ông Trần Mạnh Hùng, Luật sư - Baker McKenzie Việt Nam, Trọng tài viên, Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC).
Cũng tại buổi tọa đàm, ông Nguyễn Trọng Đường, Giám đốc, Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp máy tính Việt Nam (VNCERT), Bộ Thông tin và Truyền thông đã đem đến cho các doanh nghiệp một phần trình bày hữu ích về “Vấn đề an toàn thông tin đối với doanh nghiệp và những khuyến nghị liên quan đến sử dụng phần mềm bất hợp pháp tại Việt Nam”. Phần trình bày cuối cùng về “Thực trạng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong lĩnh vực phần mềm máy tính tại Việt Nam và khu vực – Những khuyến nghị quan trọng” đã được ông Gary Gan, Giám đốc Chương trình Tuân thủ Khu vực Châu Á -Thái Bình Dương, Liên minh Phần mềm đưa ra những giải pháp hữu ích cho doanh nghiệp.
Bản quyền phần mềm máy tính là một trong những lĩnh vực bị xâm phạm nhiều nhất tại Việt Nam. Tại buổi tọa đàm, ông Trần Văn Minh, Phó Chánh Thanh tra, Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch đã trình bày về công tác thực thi quyền SHTT trong lĩnh vực phần mềm máy tính trong bối cảnh Bộ Luật hình sự mới đã có hiệu lực. “Điều 225 Bộ Luật hình sự (sửa đổi) đã thể hiện quyết tâm của Chính phủ nhằm chống lại tình trạng vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan trong đó có bản quyền phần mềm máy tính. Với những hình phạt nghiêm khắc được qui định trong Bộ Luật hình sự (sửa đổi) đã có hiệu lực, tôi cho rằng đã đến lúc các lãnh đạo doanh nghiệp cần phải gấp rút rà soát lại tình hình sử dụng phần mềm tại doanh nghiệp mình và có hành động kịp thời để tránh những tổn thất nặng nề về uy tín, tài chính cũng như ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp nếu một ngày các hành vi vi phạm bị cơ quan chức năng phát hiện”, ông Minh nói.
Ông Minh cũng kỳ vọng rằng, với khung hình phạt nghiêm khắc mới mà Bộ Luật hình sự 2015 sẽ áp dụng đối với pháp nhân thương mại cố tình vi phạm bản quyền phần mềm máy tính nói riêng và quyền tác giả nói chung, tỷ lệ vi phạm bản quyền phần mềm của Việt Nam sẽ có thể giảm xuống đáng kể, tạo môi trường kinh doanh cạnh tranh công bằng cho các doanh nghiệp, cũng như thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế xã hội trong bối cảnh Việt Nam hội nhập sâu, rộng vào nền kinh tế thế giới”.
Ông Minh cũng cho biết kết quả thanh tra bản quyền phần mềm năm 2017, đã thực hiện quyết định thanh tra 63 doanh nghiệp, kiểm tra 2.472 máy tính, trong đó có 54 doanh nghiệp có hành vi sao chép chương trình phần mềm máy tính mà không được phép của chủ sở hữu, xử lý vi phạm hành chính là 1.650.000.000 đồng và nộp vào ngân sách nhà nước. Riêng đầu năm 2018, Thanh tra Bộ tiếp tục tiến hành thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về quyền tác giả đối với chương trình phần mềm máy tính tại 26 doanh nghiệp, xử phạt vi phạm hành chính 750 triệu đồng.
Trong bối cảnh Bộ Luật hình sự (sửa đổi) mới có hiệu lực từ đầu tháng 1/2018 và nhiều doanh nghiệp chưa nắm rõ được hết các qui định mới, thì “buổi tọa đàm này kỳ vọng sẽ mang lại cho các doanh nghiệp và các nhà quản lý hiểu biết rõ hơn các quy định của pháp luật Việt Nam về các vấn đề pháp lý liên quan đến việc thực thi quyền sở hữu trí tuệ theo quy định mới, đồng thời giúp các doanh nghiệp có giải pháp cần thiết để bảo vệ an toàn thông tin, quyền sở hữu trí tuệ và tránh những nguy cơ trách nhiệm hình sự nhằm duy trì và phát triển doanh nghiệp ngày càng vững mạnh”, Tiến sỹ Mai Hà, Chủ tịch Hội sở hữu trí tuệ Việt Nam cho biết./.