Lực lượng dân quân xã Quảng Sơn, thị xã Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình giúp nhân dân làm nhà văn hóa.Trung tá Lê Văn Tám, Trưởng Ban Dân quân - Tự vệ, Bộ Chỉ huy Quân sự ( Bộ CHQS) tỉnh Thanh Hóa cho biết: “Hiện nay, tổng số dân quân tự vệ (DQTV) toàn tỉnh có 56.242 đồng chí (đạt 1,6% so với tổng dân số) được tổ chức và quản lý chặt chẽ từ tỉnh đến cơ sở, được trang bị cơ bản đầy đủ vũ khí, cơ sở vật chất, đảm bảo cho thực hiện nhiệm vụ huấn luyện, hoạt động. Quá trình thực hiện nhiệm vụ, lực lượng DQTV luôn đề cao tinh thần, trách nhiệm, được cấp ủy, chính quyền các địa phương đánh giá cao, nhân dân tin yêu…”.
Từ miền xuôi, đến miền ngược, từ thành phố đến vùng trung du, miền núi, ở mỗi địa phương lực lượng DVQT đều phát huy tốt vai trò đi đầu trong mọi hoạt động. Nếu như ở các đô thị, DQTV phối hợp tham gia giữ gìn ANCT, TTATXH, an toàn giao thông trong thời gian cao điểm; trật tự trị an ở các khu công nghiệp, trung tâm mua sắm, khi có các sự kiện chính trị, xã hội; các trung đội dân quân biển làm tốt công tác phối hợp tuần tra, đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo và tìm kiếm, cứu nạn trên biển; các tiểu đội dân quân thường trực ở vùng biên thực hiện có hiệu quả việc phối hợp giữ gìn an ninh biên giới... Đặc biệt, vào mùa huấn luyện hàng năm, hầu hết DQTV các địa phương đều tranh thủ ngày nghỉ, giờ nghỉ chung sức cùng nhân dân thực hiện các tiêu chí nông thôn mới. Điều ấn tượng là ở một số địa phương, nhiều gia đình chiến sĩ dân quân đã tự nguyện, đi đầu trong việc hiến đất, hiến công trình, cây cối có giá trị để làm các công trình giao thông đã tạo sức lan tỏa, đồng thuận để nhân dân làm theo.
Tiểu đội dân quân thường trực xã Nhâm, huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế giúp gia đình chính sách dựng nhà mới.
Anh Phan Bá Thu, ở thôn Đồng Minh, xã Đồng Thành, huyện Yên Thành (Nghệ An) người đã hiến gần 100m2 đất để làm đường giao thông nông thôn chia sẻ: “Khi có kế hoạch hiến đất làm đường, gia đình tôi phân vân lắm vì phải phá dỡ cả 1 gian nhà cùng bờ rào mới xây dựng chưa lâu. Nhưng khi được anh em trong trung đội dân quân của xã thuyết phục và giúp đỡ ngày công xây lại bờ tường của nhà và hàng rào thì gia đình tôi đã đồng thuận. Sau khi gia đình tôi hiến đất, tôi cùng anh em dân quân trong xóm, trong xã thuyết phục nhiều gia đình khác làm theo. Con đường hoàn thành đã gần 4 năm nay đi lại thuận tiện thấy bà con nhân dân ai cũng phấn khởi vì quê hương ngày càng khởi sắc. Tôi thấy việc đóng góp của gia đình mình trước đây thêm ý nghĩa”.
Từ những việc làm, hiệu quả của lực lượng DQTV nên cấp ủy, chính quyền, ban, ngành đoàn thể và nhân dân các địa phương luôn quan tâm, chăm lo, ủng hộ trong các hoạt động. Điều dễ nhận thấy là ở các địa phương trên địa bàn Quân khu 4 là việc “dân nuôi quân” vào mùa huấn luyện. Theo đó, ở nhiều địa phương, bên cạnh việc chính quyền hỗ trợ một phần kinh phí huấn luyện, thực hiện nhiệm vụ; ban, ngành đoàn thể còn tổ chức nấu cơm trưa, ủng hộ một phần lương, thực phẩm ăn trưa thì nhân dân còn tự nguyện đóng góp từ 10.000 đồng đến 50.000 đồng hỗ trợ xăng xe, kinh phí cho dân quân trong mùa huấn luyện. Cùng với đó, các đơn vị tự vệ còn tạo mọi điều kiện về công việc, thời gian, kinh phí để các chiến sĩ tham gia huấn luyện đầy đủ và thực hiện nhiệm vụ khi có yêu cầu…
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc xây dựng lực lượng DQTV và duy trì hoạt động ở các địa phương thực tế còn nhiều khó khăn như: Những công dân trong độ tuổi tham gia lực lượng DQTV phần lớn là lao động chính trong gia đình, thường đi làm ăn xa không thường xuyên ở địa phương; chế độ, phụ cấp hoạt động theo Luật Dân quân tự vệ ( Luật DQTV) còn thấp; nhận thức của người dân khi thực hiện Luật DQTV không đồng đều; cơ sở vật chất đảm bảo cho các hoạt động còn có nhiều hạn chế…
Để khắc phục những hạn chế đó và thực hiện hiệu quả Luật DQTV, những năm qua Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu đã phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền các tỉnh trên địa bàn lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện tương đối toàn diện, đồng bộ, phù hợp với đặc điểm từng vùng, từng địa phương. Qua đó làm chuyển biến căn bản về nhận thức, trách nhiệm của các cấp, ngành, lực lượng vũ trang và nhân dân trong thực hiện Luật DQTV. Hiện nay, 6/6 tỉnh đã ban hành Đề án “Tổ chức, huấn luyện, hoạt động và bảo đảm chế độ chính sách cho DQTV giai đoạn 2012 - 2015 và những năm tiếp theo”. Trên cơ sở Đề án, các tỉnh đã có nhiều cách làm hiệu quả, phù hợp với địa phương như ở Bộ CHQS tỉnh Thừa Thiên Huế đến nay 100% các xã, phường, thị trấn đã có nhà trực cho dân quân và có 152 chi bộ quân sự; các huyện của tỉnh Hà Tĩnh xây dựng điểm trung đội dân quân cơ động gắn với mô hình giải quyết việc làm, ổn định đời sống; Bộ CHQS tỉnh Nghệ An khảo sát, bước đầu thực hiện mô hình điểm DQTV làm nòng cốt xung kích trong phòng, chống khắc phục hậu quả thiên tai ở cơ sở; Bộ CHQS Thanh Hóa xây dựng chốt chiến đấu của dân quân thường trực ở xã Bát Mọt đúng kế hoạch, yêu cầu đặt ra; các địa phương triển khai đồng bộ, có hiệu quả việc xây dựng nhà trực cho dân quân; các trung đội dân quân biển; tiểu đội dân quân thường trực ở các huyện biên giới phát huy được hiệu quả trong hoạt động…
Thượng tá Lê Chiến Thắng, Trưởng phòng Dân quân - Tự vệ cho biết: “Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu, Bộ CHQS các tỉnh đã tập trung đồng bộ nhiều giải pháp để tổ chức xây dựng lực lượng DQTV có cơ cấu hợp lý, đảm bảo chất lượng. Trong đó, các địa phương đã chú trọng những bước rà soát, tuyển chọn nguồn đầu vào lực lượng DQTV có phẩm chất chính trị tốt, sức khỏe, gương mẫu, trách nhiệm trong công việc và quy trách nhiệm của từng cơ quan, ban, ngành, đoàn thể trong xây dựng lực lượng DQTV. Nhờ đó, đến nay, chất lượng DQTV tương đối tốt. Tổng kết 8 năm thực hiện Luật DQTV, Quân khu có 8 tập thể, 12 cá nhân được Thủ tướng Chính phủ và Bộ Quốc phòng tặng Bằng khen vì đã có thành tích xuất sắc trong xây dựng lực lượng DQTV giai đoạn 2009 - 2017”./.