Hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 do Nga sản xuất. (Ảnh: TASS)
Tuyên bố do Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan đưa ra trên chuyến bay về nước sau cuộc gặp với người đồng nhiệm Mỹ D.Trump ở Washington, ngày 14/11 đã thể hiện rõ quan điểm của Thổ Nhĩ Kỳ trong thương vụ S-400 với Nga, bất chấp các biện pháp gây sức ép từ phía Mỹ.
Kênh tin tức NTV dẫn lời ông Erdogan cho biết: “Chúng tôi đã thông báo cho phía Mỹ rằng, nếu như họ đề xuất bán các hệ thống Patriot cho chúng tôi đi kèm theo các điều kiện phù hợp, thì chúng tôi sẽ mua các thiết bị này. Tuy nhiên, chúng tôi cho rằng, đề xuất của Mỹ nhằm yêu cầu chúng tôi từ bỏ hoàn toàn các hệ thống S-400 là điều sai lầm…Chúng tôi sẽ không từ bỏ S-400 để đổi lấy Patriot…Việc đưa S-400 vào hệ thống phòng thủ là điều quan trọng đối với chúng tôi. Chúng tôi sẽ mua cả S-400 và Patriot, bởi chúng tôi đang phát triển hệ thống phòng thủ của mình theo cách đa dạng. Đây cũng là một chiến lược mà các lực lượng vũ trang Thổ Nhĩ Kỳ đang theo đuổi”.
Theo quan điểm của ông Erdogan thì Mỹ đã sai lầm khi yêu cầu Thổ Nhĩ Kỳ từ bỏ việc mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Nga, gọi đây là một hành động “can thiệp vào các quyền chủ quyền” của Thổ Nhĩ Kỳ. Tổng thống Erdogan nhấn mạnh, yếu tố mang tính ràng buộc nhất hiện nay là Thổ Nhĩ Kỳ theo đuổi một số “nỗ lực chiến lược” với Nga, trong đó hệ thống khí đốt tự nhiên Turkstream khởi đầu từ Nga và chạy qua lãnh thổ Thổ Nhĩ Kỳ sẽ bắt đầu cung cấp khí đốt cho châu Âu.
Trong thông điệp phát đi cùng ngày, Tổng thống Erdogan cũng nhấn mạnh rằng, ông coi cả Nga và Mỹ đều là bạn, và tất cả nỗ lực của Thổ Nhĩ Kỳ đều hướng tới điều này.
Thông tin về cuộc đàm phán giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ liên quan tới thương vụ mua bán hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 bắt đầu xuất hiện từ tháng 11/2016. Đến tháng 7/2017, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đều lần lượt xác nhận thông tin liên quan tới vấn đề này khi Nga tuyên bố nước này đã ký kết thỏa thuận với Thổ Nhĩ Kỳ về S-400, trong khi ông Erdogan cho biết Thổ Nhĩ Kỳ đã thanh toán trước hợp đồng mua thiết bị từ Nga. Những hệ thống đầu tiên của S-400 đã được phía Nga bàn giao cho Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 7/2019, bất chấp phản ứng mạnh mẽ từ phía Mỹ.
Ngày 17/7, Nhà Trắng ra thông điệp cảnh báo, quyết định do Thổ Nhĩ Kỳ đưa ra nhằm mua các hệ thống S-400 do Nga sản xuất đã cản trở việc nước này được tiếp tục giam gia vào chương trình phát triển máy bay chiến đấu F-35 thế hệ thứ 5 của Mỹ. Cách đây ít lâu, Tổng thống D.Trump đã có động thái gây sức ép lên thương vụ mua S-400 của Thổ Nhĩ Kỳ khi cho rằng điều này đã tạo ra một tình thế phức tạp và Lầu Năm góc đã đình chỉ sự tham gia của Ankara trong chương trình sản xuất F-35 cũng như kế hoạch mua 100 chiếc máy bay này.
Hệ thống S-400 do Nga sản xuất (SA-21 Growler theo cách gọi của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương – NATO) là một hệ thống tên lửa phòng không đa năng, có tầm bắn xa nhất và đã được Nga đưa vào biên chế hoạt động từ năm 2007. S-400 có khả năng tiêu diệt máy bay, tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình, đồng thời có thể được sử dụng để chống lại việc triển khai các thiết bị trên mặt đất./.