Ông Triệu Tiến Ích. (Ảnh:TA)
Là một người lính cụ Hồ, sau khi chiến tranh kết thúc, ông Triệu Tiến Ích trở về quê nhà cuốc đất, trồng khoai với những trăn trở không biết nuôi con gì, trồng cây gì cho hiệu quả? Ông đã trải qua nhiều nghề khác nhau với mong muốn làm giàu trên chính quê hương mình. Từ năm 1976, ông đã bắt đầu trồng nhiều loại cây ăn quả, nuôi cá sấu, nuôi gà đến cung cấp giống cây nhãn muộn, bưởi Diễn.
Sau nhiều lần nếm trải cả thất bại và thành công với nhiều mô hình, ông Ích quyết tâm mày mò, lai ghép giống nhãn mới có khả năng chín muộn để đạt hiệu quả kinh tế cao. Song thời gian đầu do thiếu kiến thức, thiếu vốn, ông đã gặp không ít khó khăn. Không lùi bước trước thất bại, ông tiếp tục bắt tay nghiên cứu chiết ghép, lai tạo nhãn.
“Dù rất tốn công, tốn của, nhưng tôi vẫn không nản chí, tiếp tục nghiên cứu chiết ghép, tìm hiểu kỹ thuật của các chuyên gia, cũng như học hỏi kinh nghiệm trong dân gian để thực hiện ý tưởng của mình” – ông Ích tâm sự.
Cuối cùng, sau bao ngày nỗ lực cố gắng, ông Ích đã tìm ra được bí quyết giúp nhãn thu hoạch muộn hơn so với quy luật thông thường từ 30 đến 40 ngày. Bảy giống nhãn chín muộn lần lượt ra đời, từ TI 1 đến TI 7 (nghĩa là Tiến Ích 1 cho đến Tiến Ích 7), trong đó có hai giống được lưu hành toàn quốc.
Ông Ích cho biết, xác định khoa học - công nghệ là then chốt của sự thành công và phát triển bền vững, vì vậy, ông đã nghiên cứu và ứng dụng khoa học - công nghệ để phát triển giống nhãn đó. Từ những thành công bước đầu, ông đã được GS.TS Nguyễn Lân Hùng, GS.TS Vũ Mạnh Hải - Viện trưởng Viện Nghiên cứu rau quả ở Trâu Quỳ (Gia Lâm) đến thăm và ông đã đặt tên cho giống nhãn của mình là nhãn lồng chín muộn. Các giống này có ưu điểm là quả mọng, to, cùi dày, thơm, ngọt. Vỏ dày dễ bảo quản, hạn chế được sâu bệnh, và đặc biệt là thu hoạch muộn hơn nhãn thông thường, cho nên giá bán cao hơn, tiêu thụ ổn định. Mỗi héc-ta nhãn cho thu nhập trung bình hơn 100 triệu đồng/năm.
Cùng với sự tìm tòi, nghiên cứu và sáng kiến ươm, chiết, ghép nhãn cả 4 mùa: Xuân - hạ - thu - đông, sản phẩm của trang trại nhãn chín muộn sản xuất theo tiêu chuẩn VietGap đảm bảo chất lượng, mẫu mã đẹp, an toàn. Khi làm chủ được kỹ thuật nhân giống nhãn chín muộn, ông Triệu Tiến Ích đã thuê thêm 2 ha đất để phát triển trang trại theo hướng đa ngành, kết hợp trồng các loại cây có giá trị kinh tế cao như: Nhãn chín muộn, bưởi Diễn, hoa lan, cây cảnh với các loại con đặc sản như: Cá sấu, ba ba, cá trê phi, gà ri... Hiện mỗi năm, gia đình ông cung cấp ra thị trường từ 6 – 7 vạn cây nhãn giống chín muộn và trên 20 tấn quả nhãn chín muộn. Giống nhãn chín muộn được bán với giá cao gấp 2 – 3 lần chính vụ.
Nhận thấy yêu cầu phát triển cũng như hội nhập trong nước và quốc tế, ông Ích còn đi đầu và đứng ra thành lập Hội sản xuất và kinh doanh nhãn chín muộn Hoài Đức để mở rộng thị trường tiêu thụ, nâng cao giá trị sản phẩm. Ở cương vị là Chủ tịch Hội, ông Ích đã đoàn kết tất cả hội viên để cùng chung tay gắng sức xây dựng Hội. Từ chỗ kỹ thuật trồng nhãn còn nhiều hạn chế, đến nay, tất cả hội viên đều sản xuất và kinh doanh giỏi, quả mẫu mã đẹp, to, chất lượng cao, sản xuất an toàn. Đặc biệt, với việc áp dụng tiêu chuẩn quy trình VIETGAP vào sản xuất, tạo ra sản phẩm sạch, an toàn, nên nhãn muộn Hoài Đức đã được Bộ Nông nghiệp Mỹ cấp mã số, mã vùng, tạo điều kiện cho sản phẩm này vươn ra thị trường thế giới. Trong thành quả chung này có sự đóng góp không nhỏ của ông Triệu Tiến Ích.
Nói về ông Triệu Tiến Ích, ông Nguyễn Văn Thủy - hội viên Hội sản xuất và kinh doanh nhãn chín muộn Hoài Đức cho biết: Ông Ích rất năng nổ, nhiệt tình, quán xuyến công việc của Hội và có nhiều sáng kiến, đề xuất cho hoạt động Hội. Từ đó, hội viên rất phấn khởi và tin tưởng vào sự chỉ đạo của ông.
Hiện nay, cây nhãn chín muộn do ông Ích lai tạo thành công được xác định là 1 trong 4 cây ăn quả đặc sản của Thủ đô mà thành phố Hà Nội tập trung phát triển. Trên địa bàn huyện Hoài Đức đã hình thành vùng sản xuất loại cây này với diện tích mở rộng gần 100 ha, tập trung nhiều tại các xã: An Thượng, Đông La, Song Phương và một số xã ven sông Đáy. Cây ăn quả đặc sản này đã giúp nông dân thu nhập hàng trăm triệu đồng/ha, gấp 6 - 7 lần so với trồng cây lúa. Trang trại của ông Ích còn tạo công ăn việc làm thường xuyên cho 15 - 30 lao động, góp phần giúp các hộ tại địa phương thoát nghèo. Trang trại của ông đã được nhiều đơn vị trong và ngoài nước đến tham quan, học tập, trong đó có cả khách nước ngoài như: Lào, Trung Quốc, Nhật, Mỹ…
Xuất phát đi lên từ đói nghèo nên ông hiểu và đồng cảm cho những hoàn cảnh khó khăn, mong muốn đóng góp thật nhiều cho quê hương giàu mạnh. Trong những năm qua, ông đã hướng dẫn, giúp đỡ cách trồng cây nhãn muộn miễn phí cho một số hộ khó khăn của các tỉnh phía Bắc; đóng góp kinh phí trên 300 triệu đồng để xây dựng đường đi cũng như các công trình phúc lợi tại địa phương, bắc cầu tạm qua sông cho dân đi lại, tích cực đóng, ủng hộ các đợt phát động của địa phương như: Vì biển đảo, Tết vì người nghèo, ủng hộ nạn nhân chất độc da cam, ủng hộ đồng bào bão lụt…
Lãnh đạo Thành phố Hà Nội trao tặng danh hiệu Công dân Thủ đô ưu tú 2015 cho ông Triệu Tiến Ích. (Ảnh: TA).
Nhờ những đóng góp tích cực cho gia đình và xã hội, ông Triệu Tiến Ích đã được nhận nhiều danh hiệu, phần thưởng quý giá, trong đó có Cúp vàng "Sản phẩm, dịch vụ xuất sắc" do Trung ương Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam trao tặng; Cúp vàng "Công nghệ Xanh" của Hiệp hội bảo vệ thiên nhiên môi trường; Bảng vàng "Doanh nhân Hiền Tài" do Liên hiệp các tổ chức UNESCO trao tặng; Bảng vàng doanh nghiệp văn hóa UNESCO thế giới trao tặng; Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Hội Cựu Chiến binh Việt Nam; Doanh nhân tiêu biểu thời đại Hồ Chí Minh của Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam; Thương hiệu Nhãn chín muộn được bình chọn là sản phẩm hàng đầu Việt Nam… Đặc biệt, mới đây nhất, ông vinh dự được tôn vinh là 1 trong 10 công dân Thủ đô ưu tú năm 2015 và được tham dự Đại hội thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ IX.
Trung Anh