Gìn giữ khu vực Đông Nam Á hoàn toàn không có các loại vũ khí hạt nhân

Trong khuôn khổ các hoạt động của Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 52 (AMM-52) và các Hội nghị liên quan, ngày 30/7/2019 tại Bangkok, Thái Lan, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh đã cùng các Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN dự cuộc gặp với các Đại diện Ủy ban liên Chính phủ ASEAN về Nhân quyền (AICHR).

Các Bộ trưởng đã nghe báo cáo về tình hình hoạt động của AICHR trong năm qua cũng như các kết quả đạt được của AICHR sau 10 năm thành lập. Các Bộ trưởng hoan nghênh đóng góp tích cực của AICHR trong việc xây dựng và thông qua Tuyên bố Nhân quyền ASEAN năm 2012 cùng với các nỗ lực thúc đẩy lồng ghép nhân quyền trong hoạt động hợp tác chuyên ngành ASEAN, cùng với việc đẩy mạnh giáo dục và tăng cường nhận thức về nhân quyền trong người dân, đặc biệt là giới trẻ. Các Bộ trưởng cũng cho ý kiến chỉ đạo về định hướng hoạt động của AICHR trong thời gian tới, trong đó có Chương trình Ưu tiên 2020 và Kế hoạch Công tác AICHR giai đoạn 2021-2025. Các Bộ trưởng mong muốn AICHR tiếp tục tăng cường hoạt động hiệu quả hơn nữa trong nỗ lực thúc đẩy và bảo vệ nhân quyền ở khu vực, góp phần xây dựng một Cộng đồng ASEAN hướng tới người dân và lấy người dân làm trung tâm.

Ngay sau cuộc gặp với các Đại diện Ủy ban liên Chính phủ ASEAN về Nhân quyền, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã tham dự Hội nghị Uỷ ban Hiệp ước khu vực Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân (SEANWFZ).

Tại Hội nghị, các nước ASEAN tiếp tục khẳng định vai trò và ý nghĩa của Hiệp ước SEANWFZ, thể hiện mong muốn và quyết tâm chung gìn giữ khu vực Đông Nam Á hoàn toàn không có các loại vũ khí hạt nhân, vũ khí huỷ diệt hàng loạt. Theo đó, các nước nhất trí đẩy mạnh nỗ lực triển khai đầy đủ, hiệu quả Kế hoạch hành động tăng cường Hiệp ước SEANWFZ giai đoạn 2018-2022 trên cả 4 nội dung:

Tuân thủ các cam kết nêu trong Hiệp ước, gồm tham gia đầy đủ các văn kiện quốc tế về chống phổ biến và giải trừ vũ khí huỷ diệt, hợp tác bảo đảm an ninh, an toàn hạt nhân, sử dụng năng lượng hạt nhân vào mục đích hoà bình;

Tiếp tục tham vấn với 5 nước có vũ khí hạt nhân về việc gia nhập Nghị định thư của Hiệp ước, qua đó bảo đảm các nước này cam kết tôn trọng khu vực Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân;

Tăng cường hợp tác với Tổ chức Năng lượng nguyên tử (IAEA) và các đối tác khác nhằm tranh thủ chuyên môn, kỹ thuật, đồng thời tích cực thúc đẩy vai trò, uy tín của SEANWFZ tại các diễn đàn quốc tế, đặc biệt là Liên hợp quốc; trước mắt sớm xúc tiến ký kết văn bản hợp tác giữa Mạng lưới cơ quan pháp quy về năng lượng nguyên tử của ASEAN (ASEANTOM) với IAEA vào tháng 9/2019 để chính thức hoá quan hệ giữa hai bên;

Thúc đẩy các cơ quan chuyên môn của ASEAN tham gia triển khai những nội dung phù hợp nêu trong Hiệp ước.

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh nhấn mạnh vai trò quan trọng của SEANWFZ đối với việc bảo đảm khu vực hoàn toàn không có các loại vũ khí hạt nhân và huỷ diệt hàng loạt. Nhất trí với việc tiếp tục nỗ lực triển khai Kế hoạch hành động 2018-2022, Phó Thủ tướng đề nghị ASEAN tập trung thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực an ninh, an toàn hạt nhân ở khu vực, trong đó chú trọng nâng cao khả năng ngăn ngừa và sẵn sàng ứng phó với sự cố phóng xạ, tăng cường phối hợp giữa các cơ quan chuyên trách về năng lượng nguyên tử và về cứu trợ, ứng phó thiên tai, sự cố. Đồng thời, ASEAN cần tiếp tục đề cao vai trò và đóng góp của SEANWFZ vào nỗ lực chung của quốc tế trong chống phổ biến và giải trừ vũ khí hạt hân và các loại vũ khí huỷ diệt hàng loạt. Về Nghị định thư của Hiệp ước SEANWFZ, Phó Thủ tướng đề nghị ASEAN nỗ lực hơn nữa, có các giải pháp sáng tạo để tháo gỡ vướng mắc, tạo điều kiện cho 5 nước có vũ khí hạt nhân ký Nghị định thư của Hiệp ước SEANWFZ.