Ngày 16/8, tại Hà Nội, Toà án nhân dân tối cao (TANDTC) đã công bố Nghị quyết 05/2019/NQ-HĐTP ngày 15/8/2019 hướng dẫn áp dụng Điều 214 về tội gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, Điều 215 về tội gian lận bảo hiểm y tế và Điều 216 về tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động của Bộ luật Hình sự.
Theo TANDTC, thực hiện pháp luật về bảo hiểm xã hội, trong 5 năm qua, Bảo hiểm xã hội Việt Nam và các địa phương đã chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng trong phòng, chống tội phạm, xử lý vi phạm trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN). Tuy nhiên, hành vi nợ, trốn đóng và gian lận về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp ngày càng gia tăng và diễn biến phức tạp.
Ông Ngô Trí Tuệ, Phó Chánh án Tòa án nhân dân
Tối cao công bố Nghị quyết số 05. (Ảnh: ĐT)
Ông Ngô Trí Tuệ, Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho biết, Bộ luật Hình sự năm 2015 đã bổ sung 3 tội danh là tội gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, tội gian lận bảo hiểm y tế; tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động.
Tuy vậy, Bộ luật Hình sự 2015 vẫn còn những quy định chung chung và có cách hiểu khác nhau, cần có hướng dẫn để bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật. Để kịp thời đáp ứng yêu cầu của công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm trong lĩnh vực bảo hiểm, khắc phục những bất cập, hạn chế trong xét xử, Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã ban hành Nghị quyết số 05/2019/NQ-HĐTP ngày 15/8/2019 hướng dẫn áp dụng Điều 214 về tội gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, Điều 215 về tội gian lận bảo hiểm y tế và Điều 216 về tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động theo Bộ luật Hình sự 2015.
Theo ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội, việc Bộ luật Hình sự 2015 bổ sung thêm 3 tội danh này đã tạo cơ sở pháp lý cho việc xử lý trách nhiệm hình sự đối với các hành vi vi phạm, góp phần đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi của thực tiễn và công tác đấu tranh phòng chống tội phạm trong lĩnh vực bảo hiểm.
Được biết, tính đến cuối tháng 7/2019, số nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN là trên 6.000 tỷ đồng, với số đơn vị nợ đọng khoảng trên 55.000 đơn vị và đối tượng bị tác động là hàng trăm nghìn người lao động.
Ông Đào Việt Ánh, Phó tổng giám đốc BHXH Việt Nam cho biết, BHXH đã chuyển khoảng 100 hồ sơ sang cơ quan điều tra để xử lý về các hành vi trốn đóng, gian lận, trục lợi BHXH, BHYT, BHTN nhưng còn nhiều vướng mắc nên chưa có kết quả. Chỉ có 2 vụ việc đã có kết quả nhưng lại được xử lý dưới các tội danh khác.
Theo ông Đào Việt Ánh, Nghị quyết 05 đã tháo gỡ được các vướng mắc, hướng dẫn các tình tiết hành vi vi phạm cụ thể, xác định tư cách tham gia quá trình tố tụng của BHXH là bị hại, xác định không hồi tố đối với vi phạm xảy ra trước 0h ngày 1/1/2018 (thời điểm Bộ luật Hình sự 2015 có hiệu lực), quy định quy trình trình tự thủ tục hồ sơ chuyển sang cơ quan điều tra.
“Việc Hội đồng thẩm phán tối cao ban hành Nghị quyết 05 hướng dẫn các điều luật này là hết sức cần thiết vì đây là tội danh mới lần đầu tiên được quy định và có phạm vi ảnh hưởng lớn bởi đối tượng tham gia BHXH, BHTN rất lớn”, ông Đào Việt Ánh nói.
Nghị quyết này đã được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua ngày 25/6/2019 và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/9/2019./.