Hòa Bình: Quan tâm bảo tồn các giá trị văn hóa, nghệ thuật truyền thống

Là “gạch nối” tự nhiên giữa thủ đô Hà Nội và các tỉnh Tây Bắc, tỉnh Hòa Bình có 7 dân tộc anh em cùng sinh sống. Cộng đồng các dân tộc sinh sống trên địa bàn tỉnh Hòa Bình được biết đến với những nét văn hóa phong phú cùng kho tàng văn học, nghệ thuật đa dạng, độc đáo. Quán triệt quan điểm của Đảng về xây dựng nền văn hóa Việt Nam “tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Hòa Bình đã luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo có hiệu quả việc giữ gìn, phát huy các giá trị văn hóa, nghệ thuật truyền thống.

Tỉnh Hòa Bình luôn khuyến khích, tạo điều kiện cho việc sưu tầm, bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc gắn liền với xây dựng đời sống văn hóa góp phần bài trừ các hủ tục lạc hậu. Hàng năm, cùng với công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của người dân; cấp ủy, chính quyền các cấp trên địa bàn tỉnh Hòa Bình cũng thường xuyên thực hiện tốt các chính sách hỗ trợ trong bảo tồn, gìn giữ văn hóa truyền thống gắn với phát huy vai trò nòng cốt của các nghệ nhân, người am hiểu văn hóa truyền thống.

Tại phường Thái Bình, thành phố Hòa Bình ai cũng biết đến ông Bùi Thanh Bình, dân tộc Mường, là người đang lưu giữ hàng trăm chiếc chiêng Mường cùng nhiều loại sách cổ. Ông Bình chia sẻ, từ ý thức gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa của người Mường ở địa phương, ông đã tìm đến nhiều nơi trong và ngoài tỉnh để sưu tầm những chiếc chiêng Mường cổ, sách cổ… Ông cũng đã nghiên cứu và truyền dạy các bài chiêng Mường cho khoảng hơn 1.000 lượt người trên địa bàn tỉnh Hòa Bình.

Hiện nay, Bảo tàng Di sản văn hóa Mường của ông Bình đang là nơi lưu giữ số lượng chiêng Mường vào loại nhiều nhất trong tỉnh với nhiều chiếc chiêng cổ có giá trị văn hóa lớn. Tìm hiểu được biết, ông Bùi Thanh Bình chỉ là một trong số hàng trăm nghệ nhân, người am hiểu văn hóa trên địa bàn tỉnh Hòa Bình đang nỗ lực đóng góp vào việc gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống với những việc làm cụ thể, thiết thực.

Bên cạnh đó, Hòa Bình còn là một trong số ít những tỉnh thực hiện tốt việc củng cố, duy trì và nâng cao chất lượng hoạt động của các câu lạc bộ, đội văn nghệ quần chúng tại các khu dân cư. Ở nhiều câu lạc bộ, đội văn nghệ, người dân đã tự nguyện đóng góp kinh phí để xây dựng, duy trì hoạt động, dành thời gian luyện tập và tham gia các buổi biểu diễn, giao lưu phục vụ bà con.

Đến hết tháng 6/2018, toàn tỉnh Hòa Bình đã có trên 2.100 đội văn nghệ quần chúng với hàng chục nghìn diễn viên không chuyên. Từ năm 2015 đến nay, bình quân mỗi năm, các đội văn nghệ quần chúng đã tham gia thực hiện khoảng trên 10.000 đợt biểu diễn phục vụ từ 2,5 - 3 triệu lượt người xem. Thông qua các hoạt động văn hóa văn nghệ quần chúng đã từng bước đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa của nhân dân, góp phần bảo tồn, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc.

Đồng chí Bùi Thị Niềm, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hòa Bình chia sẻ: Các đội văn nghệ quần chúng tại các địa phương trong toàn tỉnh đã góp phần quan trọng trong việc bảo tồn, gìn giữ, phát triển các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc trong tỉnh.

Để việc bảo tồn các giá trị văn hóa, nghệ thuật truyền thống có hiệu quả, hàng năm, tỉnh Hòa Bình đều tổ chức hội thi thông tin cổ động, liên hoan nghệ thuật quần chúng nhằm thúc đẩy các phong trào từ cơ sở. Các cuộc thi, liên hoan văn hóa, văn nghệ quần chúng từ cấp huyện, thành phố đến cấp tỉnh đã thu hút hàng nghìn lượt diễn viên, nghệ nhân tham gia.

Đặc biệt, song song với việc gìn giữ các giá trị văn hóa vật thể, các cấp các ngành, trực tiếp là Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hòa Bình đã luôn quan tâm bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể. Nhiều lễ hội tiêu biểu của các dân tộc trên địa bàn tỉnh Hòa Bình đã được tổ chức phục dựng, góp phần giữ gìn bản bản sắc văn hóa dân tộc và nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân.

Đến nay, Hòa Bình đã có 786 di sản văn hóa phi vật thể của các dân tộc được kiểm kê, bao gồm 7 di sản tiếng nói; 3 di sản chữ viết; 154 di sản ngữ văn dân gian; 171 di sản nghệ thuật trình diễn dân gian; 113 di sản tập quán xã hội; 44 di sản lễ hội truyền thống; 26 di sản nghề thủ công truyền thống; 268 di sản tri thức dân gian. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hòa Bình cũng đã tiến hành điều tra, nghiên cứu giá trị văn hóa các dân tộc, tổ chức Ngày hội văn hoá các dân tộc Thái, Dao, Tày, Mông…; phục dựng một số lễ hội truyền thống tiêu biểu như: Khai hạ, Chùa Tiên, Xên Mường... Hiện nay, Hòa Bình đang hoàn chỉnh hồ sơ khoa học đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận Chiêng Mường và Mo Mường Hoà Bình là di sản văn hoá cấp quốc gia…

Thực tế cho thấy, cùng với sự phát triển của đời sống xã hội, một số nét văn hóa truyền thống, làn điệu dân ca, dân vũ, nhạc cụ dân tộc, nghề thủ công truyền thống của các dân tộc thiểu số ở nhiều địa phương đang dần bị mai một. Vì vậy, để đẩy mạnh công tác giữ gìn, bảo tồn, phát huy những giá trị tốt đẹp của văn hóa, nghệ thuật truyền thống trong đồng bào các dân tộc thiểu số, thời gian tới, tỉnh Hòa Bình sẽ tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân; đồng thời coi trọng công tác bảo tồn di sản văn hóa của các dân tộc; khuyến khích, tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân nghiên cứu, truyền dạy và giới thiệu các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể đến công chúng... Đó là cơ sở để đáp ứng nhu cầu sáng tạo, thưởng thức các giá trị văn hóa của người dân cũng như góp phần phát huy có hiệu quả các giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc tỉnh Hòa Bình trong thời kỳ mới./.